Drie zorgkantoren (CZ, Zilveren Kruis en Zorg en Zekerheid), de inspectie en Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) zijn partners in de beweging Radicale vernieuwing langdurige ggz. Zij willen ook graag de beoogde cultuuromslag in de langdurige ggz en dragen daar actief aan bij. De partijen geven aan te willen leren van de inzichten en ervaringen die we in de beweging opdoen. Een impressie van het laatste gesprek tussen vertegenwoordigers van deze organisaties en deelnemende ggz-organisaties.

Dilemma’s onder de loep 

28 september ontmoetten deelnemers uit het kernteam van de beweging de contactpersonen van de inspectie, NZa en zorgkantoren, tijdens een halfjaarlijkse bijeenkomst. Dit keer worden drie dilemma’s uit de praktijk ingebracht: vanuit GGZ Noord-Holland-Noord, vanuit de inspectie en vanuit Zilveren Kruis Zorgkantoor. De dilemma’s worden toegelicht, waarna er vanuit de verschillende rollen (zoals de rol van zorgprofessional, beleidsmaker, financier) gereageerd wordt op de praktijkvraag. Aan iedere deelnemer in deze bijeenkomst wordt ook gevraagd om zich te verplaatsen in het perspectief van een ander (zorgprofessional, beleidsmaker, financier), en van daaruit te reageren. 

Gaandeweg de bijeenkomst ontstaan nieuwe inzichten. En mogelijkheden om concrete volgende stappen te zetten. Deelnemers zijn enthousiast en doen voorstellen om besproken onderwerpen gezamenlijk verder uit te kunnen diepen en op te volgen. 

Relaties 

‘Van regels naar relaties’ is het motto van de vernieuwingsbeweging. Waardevolle zorg is zorg die tot stand komt in contact met de mensen om wie het gaat. Door aan te sluiten bij wat voor hen van betekenis is in het leven, en daar de zorg op aan te laten sluiten. Vernieuwers geven aan dat nu de regels, protocollen, geld en gewoontes nog te veel voorop staan. Daarom maken zij een beweging van regels naar relaties. 

Dat goede relaties ook belangrijk zijn in de samenwerking tussen zorgorganisaties en het zorgkantoor, de inspectie en NZa, wordt duidelijk tijdens de bespreking van het praktijkvoorbeeld van GGZ Noord-Holland-Noord. Shuna Vanner (psychiater en coördinator Radicale vernieuwing langdurige ggz bij GGZ Noord-Holland-Noord) vertelt dat er een wens is dat twee zelfstandig wonende cliënten die zij begeleidt samen dichter bij familie gaan wonen. Helaas woont die familie in een regio waar Shuna Vanner niet werkzaam is en geen relaties heeft met zorgorganisaties. Het dilemma is dat het veel werk vergt om een goede nieuwe plek te vinden.

Het gesprek met de zorgkantoren over deze situatie blijkt behulpzaam. Naast een aantal concrete adviezen waar de psychiater mee verder kan, is in deze korte video te bekijken dat Shuna Vanner door nieuwe informatie ook verdere hulp van het zorgkantoor in haar regio kan inschakelen bij haar zoektocht:

Tijdens de bijeenkomst komt steeds naar voren dat het een uitdaging is om de behoeften en wensen van de cliënt het uitgangspunt te laten zijn van de te organiseren zorg en ondersteuning. In praktijksituaties die besproken worden, lijken werkwijzen, regels, indicaties, of bijvoorbeeld financiën dat veelal niet mogelijk te maken. Maar in de gesprekken blijkt vaak toch meer mogelijk dan in eerste instantie gedacht. 

Persoonlijk dilemma klantenadviseur zorgkantoor 

In de volgende video vertelt Rina Verlaan, klantenadviseur bij Zorgkantoor Zorg en Zekerheid, over een dilemma waar ze wel eens vaker mee te maken heeft. Ze wil groeimogelijkheden van een cliënt leidend laten zijn, maar vraagt zich af of dat wel kan, uitgaande van het beleid van het zorgkantoor.

“Wat ik mooi vond”, vertelt Dieger ten Berge (LOC Waardevolle zorg), “is dat Rina in het gesprek dat hierop volgde aangaf: het is voor mij persoonlijk een dilemma. Dat vond ik mooi, omdat we er als beweging juist ook voor staan om als mens hier met elkaar in verbinding op zoek te zijn naar een betere ggz. Dus dat dat niet alleen is vanuit de functie die je bij het zorgkantoor hebt, maar dat je je persoonlijke zorgen kunt uiten: kunnen we op termijn wel voldoende perspectief voor zo’n jongen bieden?”

Rina Verlaan: “De lastige, pijnlijke conclusie na het gesprek, is dat we eigenlijk te weinig herstelgerichte plekken hebben. En als ze er zijn, dat we ze moeilijk kunnen traceren. Dat merk ik zelfs in mijn eigen regio, dat ik dat heel ingewikkeld vind als klantadviseur om er echt de vinger achter te krijgen: wie biedt nou wat? Zodat je op basis van deze indicatie kan kijken: waar zou deze jongen nou op een beschermd wonen-plek of klinische opname tóch goed zitten, als die echt heel erg gericht is op herstel?“

Gezonde twijfel

Een ander inzicht dat de klantenadviseur van Zorgkantoor Zorg en Zekerheid uit het gesprek meeneemt, is te zien in de video hieronder. 

‘Dit type aanbod is er te weinig’

Diana Roeg, programmaleider onderzoek en coördinator Radicale vernieuwing bij Kwintes, signaleert tijdens de bijeenkomst dat er soms wel bepaalde vormen van zorg zijn, waar mensen behoefte aan hebben, maar dat regels en financiën maken dat mensen daar niet zomaar gebruik van kunnen maken. “Geen gek thema om eens een keer met elkaar wat nader bij stil te staan,” aldus Diana Roeg.

Zorgboerderij: dilemma inspecteur

Rens Scheijven, coördinerend inspecteur van de inspectie, vertelt in onderstaande video waar hij over in gesprek gaat met de deelnemers. “Ik heb een bezoek gebracht aan een zorgboerderij, een plek die voor veel mensen ook een soort ‘last resort’ was. De cliënten hadden het er fantastisch naar hun zin. Maar als we daar de meetlat langs leggen van de normen die het het veld zelf stelt als het gaat om goede ggz-zorg: ver beneden de maat.“ Het dilemma van de inspecteur: “Als we hier maatregelen treffen, en de situatie verbetert niet voldoende, waar moeten die mensen dan terecht?” Bekijk de video om te zien wat de inspecteur aan het gesprek heeft.

Vervolg

Carlijn van Aalst, coördinator Radicale vernieuwing langdurige ggz aan het eind van de bijeenkomst: “Deze ontmoeting organiseren we in elk geval twee keer per jaar. Maar weet elkaar te vinden voor extra verdieping en vervolg, om elkaar op andere manieren verder te ontmoeten en ondersteunen. Op het moment dat je iets hebt, kun je ook ons (LOC Waardevolle zorg als ondersteuner van de beweging) aanspreken: ik zou graag eens op dit thema met de NZa, inspectie of een zorgkantoor hierover in gesprek gaan, dan kunnen wij die verbindingen leggen. En ook andersom, vanuit de inspectie, NZa en zorgkantoren richting de ggz-organisaties, kunnen we ons netwerk op die manier benutten.” In de beweging Radicale vernieuwing zorg, in de verpleeghuiszorg en zorg thuis, is dat de afgelopen jaren op verschillende manieren vruchtbaar geweest.